Gezond eten

Over gezond eten

Gezond eten is voor iedereen belangrijk. Het geeft ons voedingsstoffen en energie die we nodig hebben om lichamelijke (en geestelijke) prestaties te leveren. Gezond eten kan ook helpen bij het voorkomen en genezen van ziektes. Bijvoorbeeld hart- en vaatziekten en diabetes (suikerziekte). Bent u te zwaar? Dan helpt gezond eten u om een gezond gewicht te krijgen.

Wilt u weten of u gezond eet? Check dan wat u eet en bespreek het eventueel met een diëtist. Hieronder leest u meer over (gezond) eten.

Waarom is eten belangrijk?

We hebben eten nodig om ons lichaam energie te geven. In ons eten zitten eiwitten, koolhydraten en vetten:

• De eiwitten zijn bouwstoffen. Door eiwitten groeien, ontwikkelen en herstellen we.
• Koolhydraten en vetten zijn brandstoffen. Zij geven ons energie om goed te functioneren.

Eiwitten krijgt u binnen door de volgende producten te eten: ei, vis, vlees, zaden, noten, melkproducten.

Koolhydraten zitten veel in: aardappelen, brood, rijst, pasta, snoep, koek, fruit.

Er zijn twee soorten vetten: gezonde vetten en ongezonde vetten.

Gezonde vetten zitten vooral in de volgende producten: vis, vlees, avocado, olijven, olijfolie, kokosolie, ei, noten, kaas, boter.

Ongezonde vetten zitten vaak in bewerkt eten met veel koolhydraten. Eet zo weinig mogelijk ongezonde vetten.

Naast eiwitten, koolhydraten en vetten zitten er ook vitamines en mineralen in ons eten. Zij beschermen ons lichaam bijvoorbeeld tegen ziek worden.

Wat is gezond eten?

Er zijn veel verschillende meningen en adviezen over wat gezond eten is. Toch is iedereen het over het volgende eens:

• Eet gebalanceerd. Dat betekent dat u genoeg eiwitten, koolhydraten gezonde vetten én vitamines en mineralen eet.
• Eet op vaste momenten van de dag.
• Eet porties die passen bij uw situatie.
• Eet het liefst zoveel mogelijk puur, onbewerkt eten. Dat is eten waar de voedingsindustrie niets aan heeft toegevoegd. Eten waar bijvoorbeeld kleur- en smaakstoffen of suiker aan is toegevoegd, is bewerkt voedsel. Daar kunt u beter niet te veel van eten.
• Eet veel groente, vis en een paar ongezouten noten (maximaal één handje per dag).
• Drink ongeveer anderhalve liter per dag, vooral water of thee.
• Drink zo weinig mogelijk dranken met suiker.
• Neem ook niet te veel lightproducten.
• Gebruik niet te veel zout.
• Drink geen of weinig alcohol.

Gezonde eetpatronen

Een eetpatroon zijn de eetgewoontes die iemand heeft. Een eetpatroon kan zowel ongezond als gezond zijn. Hieronder geven we u informatie over gezonde eetpatronen. Het eetpatroon dat het beste bij u past, hangt af van uw situatie.

Wilt u advies over een eetpatroon dat bij u past? Bespreek het met uw behandelaar in het ziekenhuis en/of neem contact op met een diëtist. De contactgegevens van de diëtisten van HMC vindt u onder het kopje ‘Hulp bij gezond eten’.

Hieronder vertellen we u meer over enkele eetpatronen.

Schijf van Vijf

Eet u volgens de Schijf van Vijf? Dan neemt u vooral producten die gezondheidswinst opleveren. Bijvoorbeeld omdat ze de kans op hart- en vaatziekten en kanker kleiner maken. Ook krijgt u zo alle voedingsstoffen binnen die u nodig heeft. De Schijf van Vijf bestaat zoals de naam al zegt uit vijf vakken. Samen helpen ze u om gezondere keuzes te maken.

De website van het Voedingscentrum heeft meer informatie over de Schijf van Vijf.

Bron: Voedingscentrum

Koolhydraat beperkt eten

Bij dit eetpatroon eet u in verhouding minder koolhydraten en meer vetten. Dit kan helpen bij diabetes en overgewicht.

• Verhouding macro nutriënten “normaal” dieet
  40 – 55% koolhydraten
  20 – 35% vetten
  20 – 25% eiwitten

• Verhouding macro nutriënten koolhydraat beperkt dieet
  10 – 25% koolhydraten
  50 – 70% vetten
  20 – 25% eiwitten

Intermittent fasting

Bij dit eetpatroon ligt de focus niet op wat u eet, maar wanneer u eet. U wisselt bij intermittent fasting periodes waarin u niet eet af met momenten waarop u wel eet. De tijd waarin u niet eet duurt daarbij langer dan de momenten waarop u wel eet. Tijdens de tijd waarin u niet eet kunt u wel dranken zonder calorieën drinken. Er bestaan verschillende varianten van intermittent fasting. Zie hieronder de varianten:

• 20 uur niet eten
  maaltijden binnen 4 uur gebruiken
• 18 uur niet eten
  maaltijden binnen 6 uur gebruiken
• 16 uur niet eten
  maaltijden binnen 8 uur gebruiken

Vegetarisch en veganistisch eten

Bij een vegetarisch eetpatroon eet u geen vlees of vis en eet u meer gezonde plantaardige producten zoals peulvruchten, granen, noten, groente en fruit. Vegetariërs eten wel eieren en zuivel. Bij een veganistisch eetpatroon gaat u nog een stap verder en eet u helemaal geen dierlijke producten zoals zuivel, eieren en kaas. Op de website van het voedingscentrum vindt u een overzicht van geschikte plantaardige producten.

Hulp bij gezond eten

Ondersteuning door de diëtist

Wilt u advies over hoe u gezonder kunt eten? Of over welk eetpatroon bij u past? Dan kan een diëtist u verder helpen:

• U vindt een diëtist bij u in de buurt via deze webpagina
• Diëtisten die zijn aangesloten bij HMC kunt u benaderen via Diëtist Haaglanden. Uw specialist in het ziekenhuis kan u ook naar hen verwijzen.
• Voor diabetes patiënten is er begeleiding mogelijk via Diabeteszorg Haaglanden (DZH).

Hulp bij een eetstoornis

Het veranderen van uw manier van eten kan heel moeilijk zijn. Voor sommige mensen geeft te veel of juist te weinig eten een gevoel van troost of controle. Soms helpt het ook om even helemaal niks te voelen.

Op korte termijn geeft dit veel of juist weinig eten vaak een fijn gevoel. Op lange termijn kunnen juist gevoelens van schuld of schaamte ontstaan. Deze gevoelens kunnen leiden tot opnieuw veel of weinig eten. En zo wordt het probleem steeds groter.

Herkent u dit patroon? Dan zou het kunnen dat u een eetstoornis heeft. Het is dan belangrijk om hulp te zoeken bij uw huisarts. De huisarts kan u eventueel doorverwijzen naar een psycholoog. Een medisch specialist kan u doorverwijzen naar een medisch psycholoog in het ziekenhuis. Een psycholoog kan u helpen om erachter te komen waardoor de eetproblemen ontstaan. Hier leest u meer over een eetstoornis.

Handige informatie over gezond eten

• www.voedingscentrum.nl (Schijf van Vijf)
• www.jeleefstijlalsmedicijn.nl
• www.thenewfood.nl (koolhydraat beperkt)
• Folder (pdf) Eten naar hartenlust (Hartstichting)
• Folder (pdf) Koolhydraat beperkt eten bij diabetes type 2 en overgewicht (Stichting Beter met diabetes2)

Meer adviezen over gezonder leven vindt u hier.